آيين نامه ايمني ماشين هاي ليفتراك

هدف :
به منظور تامين و ارتقاء سطح ايمني و حفاظت نيروي كار و همچنين صيانت نيروي انساني و منابع مادي كشور و ايمن سازي محيط كارگاه ها و پيشگيري از حوادث منجر به صدمات جاني و خسارات مالي
مقررات اين آئين نامه به استناد ماده 85 قانون كار جمهوري اسلامي ايران تدوين گرديده است.
فصل اول – تعاريف :
ليفتراك :
ماشيني است داراي يك دكل،شاخك و ملحقات كه با توجه به نوع فعا ليت براي حمل و نقل ، جابجائي و انبار نمودن بار ها در اشكال و ظرفيت هاي مختلف طراحي و ساخته مي شود و متناسب با نوع كارو محيط از سوخت هاي فسيلي،گاز يا برق استفاده مي كند.
ظرفيت :
حداكثر بار مجاز ايمن كه توسط ليفتراك جابجا مي شودو بوسيله كارخانه سازنده برروي پلاك مشخصات ماشين درج شده است.
ملحقات ليفتراك :
كليه تجهيزاتي كه توسط شركت سازنده ليفتراك ، مطابق با استانداردهاي لازم براي حمل و جابجائي بارهاي خاص به دكل يا شاخك ليفتراك اضافه مي شود.
تجهيزات كنترلي :
تجهيزاتي نظير گيج ها ،كنترل كننده ها و نشانگر سرعت كه بوسيله آنها وضعيت و عملكرد ليفتراك تحت كنترل در مي آيد.

فصل دوم – مقررات عمومي :
ماده 1- رانندگان ليفتراك بايد آموزش هاي لازم در خصوص نحوه صح يح كار وعملكرد ايمن ليفتراك را فرا گرفته و همچنين داراي گواهينامه ويژه ليفتراك باشند.
ماده 2- رانندگان ليفتراك موظفند به هنگام كار از وسايل حفاظت فردي متناسب با نوع كار استفاده نمايند.
ماده 3- سوار نمودن وانتقال كارگران و ديگر افراد متفرقه توسط ليفتراك ممنوع است.
ماده 4- در هنگام رانندگي با ليفتراك استفاده از كمربند ايمني الزامي است.
ماده 5- در صورتي كه ليفتراك يا بار آن به هر علت دچار عدم تعادل يا واژگوني گردد، راننده نبايد تا رفع كامل خطر از داخل كابين خارج شود.
ماده 6 – چيدمان محصولات و مواد در طول مسير و تقاطع كارگا ه ها بايد بگونه اي باشد كه راننده از ديد كافي برخوردار گردد.
ماده 7- محدوده عمليات و تردد ليفتراك در كارگاه بايد به طور واضح و مشخص علامت گذاري گردد.
ماده 8- تردد كارگران و افراد متفرقه در محدوده حركت ليفتراك ممنوع است.
ماده 9- كارفرما مكلف است با ايجاد نقاط و خطوط رنگ آميزي شده ، محل هاي عبور و مرور كارگران و افراد متفرقه را مشخص نمايد.
ماده 10 – محدوديت سرعت حركت ليفتراك در تمامي مسيرها بايد مشخص و بر روي تابلوهاي راهنما و هشدار دهنده نمايش داده شود.
ماده 11 – درب هاي خروجي ، كانال ها ،موانع ، حفاظ ها و ستونهاي موجود در محوطه كارگاه كه در مسير تردد ليفتراك ها مي باشند، بايد بگونه اي رنگ آميزي شوند كه به سهولت قابل رويت باشند.
ماده 12 – رنگ بدنه ليفتراك بايد كاملا مشخص و متمايز از رنگ محيط باشد.
ماده 13 – رانندگان ليفتراك مكلفند ضمن رعايت قوانين ومقررات راهنمايي و رانندگي از مسيرهاي مشخص شده تردد نمايند.
ماده 14 – توقف ليفتراك در مقابل تاسيسات مربوط به گاز ،برق،آتش نشاني، پله هاي اضطراري ،آسانسور و تجهيزات امدادي ممنوع است.
ماده 15 -حركت ليفتراك فقط در صورتي مجاز است كه شاخك هاي آن در پايين ترين حد ممكن قرار گرفته باشد.
ماده 16 – رانندگان ليفتراك در هنگام رانندگي بايستي از انجام اعمالي نظير خوردن ،آشاميدن،استعمال دخانيات ، صحبت با تلفن همراه و استفاده از داروهاي خواب آور و هرگونه شوخي و اعمال غير ايمن كه باعث عدم تمركز مي گردد ،خودداري نمايند.
ماده 17 – محدوده عم ليات ليفتراك بايد كاملا صاف ، مسطح و داراي استحكام كافي و عاري از هرگونه لغزندگي باشد.
ماده 18 – استفاده از ليفتراك و ملحقات آن براي حمل و جابجائي بار با ظرفيت بيش از حد مجاز ايمن ممنوع است.
ماده 19 – كارفرما مكلف به استفاده از ليفتراك و ملحقات سالم ،ايمن و متناسب با شرايط محيط كارگاه و نوع بار مي باشد.
ماده 20 – در حمل و نقل و جابجائي بارها يي كه راننده از ديد كافي برخوردار نمي باشد ، انتخاب روش هاي ايمن براي جابجائي بار الزامي است.
ماده 21 – حمل و جابجائي بارهاي با طول زياد و يا داراي نوسان بايد در پائين ترين حد ممكن و با رعايت كليه مسائل ايمني صورت پذيرد.
ماده 22 – جابجايي و حمل بار در صورتي كه باعث عدم تعادل بار يا ليفتراك گردد ممنوع است.
ماده 23 – سوار نمودن افراد يا اضافه كردن وزنه در عقب ليفتراك براي ايجاد تعادل ممنوع است.
ماده 24 – ترمز ناگهاني ليفتراك براي تخليه بار اكيدا ممنوع است.
ماده 25 – براي جابه جايي بار، نبايد آنرا با شاخك ليفتراك به جلو هل داد.
ماده 26 – استفاده از دو يا چند ليفتراك براي حمل يك بار و يا افزايش ارتفاع عملكرد ممنوع است.
ماده 27 – راننده ليفتراك بايد در خصوص نحوه استفاده از ملحقات ، آموزش هاي لازم را ديده و مستندات آن در پرونده وي ثبت و نگهداري گردد.
ماده 28 – راننده ليفتراك بايد آگاهي هاي لازم در خصوص نوع،حجم ، وزن ،مركز ثقل و روش صحيح حمل بار را كسب نموده واز ايمن بودن مسير هاي تردد اطمينان حاصل نمايد.
ماده 29 – بازديد كليه قسمت هاي ليفتراك و ملحقات آن قبل از شروع هر شيفت كاري توسط راننده الزامي است.
ماده 30 – بازرسي فني كليه قسمت هاي ليفتراك و ملحقات آن بعد از هرگونه تعميرات و طي دوره هاي زماني مطابق دستورالعمل هاي شركت سازنده الزامي بوده و نتايج آن بايد در پرونده ليفتراك ثبت و نگهداري شود.
ماده 31 – هر ليفتراك بايد داراي يك پرونده كه حاوي دستورالعمل هاي شركت سازنده و همچنين سوابق بازرسي هاي فني ، تعميرات و روش هاي نگهداري است، باشد.
ماده 32 – استفاده از ليفتراك و اجزاء آن بعنوان نردبان و يا جايگاه كار كارگران اكيدا ممنوع است.
ماده 33 – حمل افراد توسط شاخك هاي ليفتراك يا پالت ممنوع است.
ماده 34 – ليفتراك بايد مجهز به اطاقك ايمن راننده ،كمربند ايمني ، چراغ هشدار دهنده ،آژير، بوق دنده عقب، آينه هاي بغل و تجهيزات كنترلي باشد و همچنين براي كار در تاريكي به چراغهاي مناسب جلو وعقب با نور كافي تجهيز گردد.
ماده 35 – تردد و فعاليت ليفتراك ها در نزديكي خطوط برق فشار قوي فقط با رعايت مقررات مربوط به حريم خطوط انتقال و توزيع نيروي برق مجاز است.
ماده 36 – راننده ليفتراك بايد از رانندگي با دست ها و كفش هاي خيس ، روغني و يا آغشته به مواد لغزنده خودداري نمايد.
ماده 37 – اعضاي بدن راننده و يا ديگر كارگران تحت هيچ عنوان نبايد در بين قطعات متحرك ليفتراك قرار گيرد.
فصل سوم – مقررات اختصاصي :
ماده 38 – قراردادن شاخك ها بر روي زمين، كشيدن ترمز دستي ،خاموش نمودن موتوروكليد قطع كن و خارج كردن كليد از سوئيچ قبل از ترك ليفتراك الزامي است.
ماده 39 – حمل ليفتراك به طبقات بايد توسط بالابر مخصوص حمل بار كه متناسب با وزن و حجم ليفتراك است صورت پذيرد ،در اين حالت خاموش نمودن موتور ،پائين كشيدن شاخك ها و كشيدن ترمز دستي الزامي است.
ماده 40 – براي جابجائي بارهاي ناهمگن مشخص نمودن مركز ثقل الزامي است و بايد اين مركز ثقل در وسط شاخك ها قرار گيرد.
ماده 41 – انجام كليه امورتعميراتي و همچنين جوشكاري بر روي بدنه ،شاخك هاو ملحقات ليفتراك به منظور از بين بردن ترك ها و فرسودگي هاي سطحي ممنوع بوده و در صورت نياز اين امر فقط با نظارت شركت سازنده مجاز است.
ماده 42 – به منظور جابه جايي بارهائي كه از ايستا يي كاملي بر روي شاخك هاي ليفتراك برخوردار نيستند ايد از پالت هاي متناسب با نوع ،جنس و حجم آن استفاده نمود.
ماده 43 – ايجاد زاويه منفي دكل براي جلوگيري از سقوط بار از روي شاخك هاي ليفتراك الزامي است.
ماده 44 – قرارگيري نوك شاخك ها بر روي زمين براي تخليه بار الزامي است.
ماده 45 – در موقع حركت يا روشن بودن ليفتراك بجز راننده ،كسي حق حضور بر روي بدنه يا داخل اتاقك را ندارد.
ماده 46 – حضور،تردد و انجام هرگونه عمليات اجر ايي و تعميراتي در زير شاخك ها يا ملحقات ليفتراك ممنوع است.
ماده 47 – در فضاهاي بسته كه فاقد سيستم تهويه مناسب است ، استفاده از ليفتراك هاي با موتور احتراقي ممنوع بوده وبايد از ليفتراك هاي برقي استفاده گردد.
ماده 48 – در زمان تعويض يا شارژ سيلندر گاز ليفتراك و همچنين تعويض و بازديد باط ري ليفتراك برقي كارگران مسئول مربوطه بايد به وسايل حفاظت فردي متناسب با نوع كار مجهز باشند.
ماده 49 – شارژ باطري ليفتراك هاي برقي بايد در حضور مسئول مربوطه انجام گيرد.
ماده 50 – صندلي ليفتراك بايد داراي شرايط ارگونومي مناسب بوده و به طور پيوسته مورد بررسي قرار گرفته و در صورت مشاهده هرگونه عيب و نقص، تعمير يا تعويض گردد.
ماده 51 – سقف و بدنه كابين ليفتراك بايد از استحكام كافي برخوردار بوده و با توجه به نوع كار و شرايط محيطي، ايمني راننده را تامين نمايد.
ماده 52 – براي حمل پاتيل هاي مذاب بايد از ليفتراك هايي كه به اين منظور طراحي و ساخته شده اند ، استفاده نمود.
ماده 53 – توقف ليفتراك هاي گازي در مجاورت شعله هاي باز، راه پله ، ورودي زير زمين ، كف شوي فاضلاب ، چاله سرويس و كليه اماكني ك ه احتمال تجمع گازهاي ناشي از نشت گاز سيلندر ليفتراك را دارند ، ممنوع است.
ماده 54 – شير گاز سيلندر ليفتراك گازي در زمان خاموش بودن بايد بسته باشد.
ماده 55 – به منظور پيشگيري از خطر انفجار و اشتعال ، تعويض كپسول هاي گاز بايد با موتور خاموش و در خارج از محيط سر بسته كارگاهي و با نظارت سرپرست كارگاه و بارعايت كليه مقررات ايمني صورت پذيرد.
ماده 56 – هنگام حمل و جابجايي بارها در سرازيري، راننده ليفتراك فقط مجاز به حركت با دنده عقب مي باشد.
فصل چهارم – ساير مقررات :
ماده 57 – نصب لوح فلزي حاوي مشخصات فني بر روي بدنه ليفتراك الزامي است.
ماده 58 – رعايت دستورالعمل هاي شركت سازنده براي كليه ع مليات بهره برداري و تعميرات ليفتراك الزامي است.
ماده 59 – بارهايي كه احتمال ريزش،لغزش و يا سرخوردن آنها وجود دارد ، بايد بطور اطمينان بخشي مهار و سپس حمل گردند.
ماده 60 – قرار دادن بارها برروي يكديگر و يا داخل قفسه ها بايد متناسب با ظرفيت بار و استقامت آنها باشد.
ماده 61 – اخذ تائيديه بازرسي فني و ساليانه ليفتراك ها از شركت سازنده و يا مراكز رسمي و معتبر مورد تاييد وزارت كار و امور اجتماعي الزامي است.
ماده 62 – استفاده از شعله باز براي نشت يابي گاز در ليفتراك هاي گازي اكيدا ممنوع است
ماده 63 – با عنايت به ماده 88 قانون كار جمهوري اسلامي ايران ؛كليه وارد كنندگان ،توليدكنندگان،فروشندگان ، عرضه كنندگان و بهره برداري كنندگان از ماشين هاي ليفتراك مكلف به رعايت استاندارد توليد و موارد حفاظتي و ايمني كه در كتابچه اطلاعات فني لحاظ مي شود، مي باشند.
ماده 64 – مسئوليت رعايت مقررات اين آئين نامه بر عهده كارفرماي كارگاه بوده و در صورت وقوع هرگونه حادثه به دليل عدم توجه كارفرما به الزامات قانوني، مكلف به جبران كليه خسارات وارده به زيان ديدگان مي باشد.
اين آيين نامه مشتمل بر 4 فصل و 64 ماده به استناد مواد 85 و 91 قانون كار جمهوري اسلامي در جلسه مروخه 29/08/1387 توسط شوراي عالي حفاظت فني تهیه و در تاريخ 13/11/1387 به تصويب وزير كار و امور اجتماعي رسيده است.

لینک: https://crtosh.mcls.gov.ir/fa/filepool/1606/%D8%A2%DB%8C%DB%8C%D9%86-%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87-%D8%A7%DB%8C%D9%85%D9%86%DB%8C-%D9%85%D8%A7%D8%B4%DB%8C%D9%86-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D9%84%DB%8C%D9%81%D8%AA%D8%B1%D8%A7%DA%A9?redirectpage=%2Ffa%2Faeennamehful%3Fp74254%3D1%26sizep74254%3D150

بازدیدها: 2